چشم‌اندازهایی بر انسانگرایی دیجیتال
انسانگرایی دیجیتال، جنبشی نوظهور است که به روابط پیچیده انسان و ماشین در عصر دیجیتال می‌پردازد. این جنبش ضمن اذعان به ظرفیت‌های فناوری اطلاعات، به تهدیدات اجتماعی نظیر نقض حریم خصوصی، مسائل اخلاقی پیرامون هوش مصنوعی، خودکارسازی و از دست رفتن مشاغل، انحصارطلبی در فضای مجازی و حکمرانی اشاره می‌کند.
این کتاب (که بنا به گزارش سایت Springer تا کنون بیش از ۴۵۰,۰۰۰ مرتبه دانلود شده است) مجموعه‌ای از مقالات و دیدگاه‌های اندیشمندان نامدار از رشته‌های مختلف در مورد انسانگرایی دیجیتال است. نویسندگان این کتاب تأکید دارند که انسانگرایی دیجیتال باید تعامل پیچیده فناوری و انسان را با احترام کامل به حقوق بشر و با رویکرد دستیابی به زندگی و جامعه‌ای بهتر تحلیل کرده و مهم‌تر از آن، تحت‌تأثیر قرار دهد.
ویراستار ارشد کتاب:
پروفسور هانس ورتنر (Hannes Werthner) استاد بازنشسته تجارت الکترونیک در دانشکده انفورماتیک، دانشگاه تکنیک وین (TU Wien) است. او قبل از پیوستن به TU Wien چندین کرسی استادی در دانشگاه‌های اتریش و سایر دانشگاه‌های بین‌المللی داشت. تحقیقات ایشان در زمینه‌های مختلفی مانند سامانه‌های پشتیبانی تصمیم، تجارت الکترونیک، گردشگری الکترونیکی، سیستم‌های توصیه‌گر و اخیراً در تحلیل شبکه و متن‌کاوی است. علاوه بر تحقیق و تدریس، ایشان در شروع ابتکارات جدید مانند دانشکده دکتری انفورماتیک وین و مرکز i2c (مرکز نوآوری انفورماتیک) نقش موثری ایفا نموده‌اند. در حوزه گردشگری الکترونیکی، فدراسیون بین‌المللی فناوری اطلاعات و گردشگری (IFITT) جایزه یک عمر دستاورد گردشگری و فناوری به نام ایشان (جایزه Hannes Werthner) را به دانشگاهیان و متخصصان نامدار در این زمینه اعطا می‌کند.
موضوعات کلیدی و سرفصل‌ها
موضوعات کلیدی که در این کتاب مطرح شده را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
• انسانگرایی دیجیتال یک رویکرد جدید به فناوری است که بر جایگاه انسان در مرکز تحولات دیجیتال تأکید می‌کند. این رویکرد تلاش می‌کند تا از فناوری به‌عنوان ابزاری برای بهبود زندگی انسان و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی آن استفاده کند. این کتاب به مفاهیم اصلی انسانگرایی دیجیتال و تأثیر آن در حوزه‌های مختلف و متنوع طراحی و کاربردهای فناوری اطلاعات پرداخته است.
• چالش‌های دیجیتالی‌شدن و پیشنهادهایی برای مواجهه صحیح با آنها: از جمله انحصار پلتفرمها، اخبار جعلی، سوگیری الگوریتمی، و ازدست‌دادن حریم خصوصی.
• نقش هوش مصنوعی در تحول دیجیتال: در قالب توجه به تهدیدها و فرصت‌هایی که ورود هوش مصنوعی و به‌خصوص هوش مصنوعی مولّد در تحول دیجیتال پدید می‌آورد.
• آینده دموکراسی: چند مقاله در این کتاب تأثیرات ثبت و منفی دیجیتالی‌شدن بر دموکراسی را بررسی نموده و سعی می‌کنند به این سؤال بسیار مهم پاسخ دهند که توجه به مفاهیم انسانگرایی دیجیتال، چگونه باعث تقویت دموکراسی در خلال تحول دیجیتال می‌شود؟
• مسائل اخلاقی: بخش‌هایی از کتاب به این نکته می‌پردازد که دیجیتالی‌شدن چه مسائل اخلاقی جدیدی را به وجود آورده یا می‌آورد؟ مانند اینکه چه کسی باید مسئول تصمیمات گرفته شده توسط الگوریتم‌ها باشد و چگونه می‌توان از تبعیض الگوریتمی یا تبعیض نامشهود موجود در داده‌ها پیشگیری کرد؟
• نقش آموزش: آموزش باید برای آماده‌کردن افراد برای دنیای دیجیتال تغییر کند و مهارتهای جدیدی را به آنها بیاموزد.
• حاکمیت دیجیتال: چند مقاله از کتاب به نقش تحول دیجیتال در جغرافیای سیاسی و مسائل حکمرانی می‌پردازد و بررسی می‌کند که چگونه تحول دیجیتال نیاز به چارچوب‌های جدیدی برای حاکمیت دیجیتال را به وجود می‌آورد تا از حقوق افراد در دنیای دیجیتال محافظت شود.
کتاب «چشم‌اندازهایی بر انسانگرایی دیجیتال» به همّت و پشتیبانی نشر کتاب وارش در بهار ۱۴۰۳ در یازده فصل به چاپ رسیده و با توجه به متن ساده و روان آن، می‌توان عموم علاقمندان به آینده فناوری و تاثیر آن بر جامعه را مخاطب این کتاب دانست. همچنین این کتاب برای دانشمندان، متخصصان و دانشجویانی که در زمینه‌های مختلف مرتبط با هوش مصنوعی، ماشین‌های هوشمند و انسانگرایی دیجیتال مشغول به فعالیت و تحقیق در حوزه‌‌هایی همچون فلسفه، علوم اجتماعی، علوم کامپیوتر، مهندسی و حقوق هستند، الهام‌بخش و کاربردی خواهد بود.
